Ríkisstjórn ríka fólksins
Aukinn ójöfnuður í tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks, Framsóknar og VG er hvorki slys né eitthvað sem gerðist ómeðvitað. Aukinn ójöfnuður er afleiðing efnahags- og skattastefnu ríkisstjórnarinnar. Afleiðing efnahagsaðgerða sem hafa margfaldað auð hinna ríku og um leið haldið ríkum Íslendingum í lægra skatthlutfalli en almennt vinnandi fólk þarf að venjast.
Mér varð hugsað til þessarar staðreyndar þegar ég rak augun í nýjustu ummæli Sigurðar Inga Jóhannssonar, fjármálaráðherra og formann Framsóknar, þar sem hann segir okkur frá þeirri hugmynd hans að DNA Íslendinga innihaldi þol, jafnvel ásókn, fyrir verðbólgu umfram aðrar þjóðir. Ummælin eru merki um uppgjöf ráðherrans gagnvart eigin hlutverki, yfirlýsing um að hann hafi bara ekkert með efnahagsmál að gera. Sigurður Ingi er um leið að gefa þeim ranghugmyndum undir fótinn að almenningur og láglaunafólk beri raunar mesta ábyrgð á erfiðu efnahagsástandi; framfærslukrísu, ójöfnuði, húsnæðiskrísu og verðbólgu langt umfram ríkasta fólk landsins. Hópinn sem hann og ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks, Framsóknar og VG hafa dekstrað við með lágum sköttum og gríðarlegum tilfærslum undanfarin kjörtímabil.
Á Íslandi er aðeins 22% skattur á fjármagnstekjum en lægsta skattþrep launatekna eru 31,48% og fellur á launatekjur upp að 446 þúsund. Árið 2021 jók ríkasta 0.1% Íslendinga auð sinn um 40 milljarða, sem eru 4.2% allra tekna á Íslandi. Hópurinn telur 244 heimili og tók sama ár til sín 36 milljarða í fjármagnstekjur. Það er fimmtungur allra fjármagnstekna á Íslandi. Ríkasta fólk landsins öðlast stærstan hluta tekna sinna með fjármagnstekjum. Sú stefna að viðhalda lægra skatthlutfall á fjármagnstekjum en launatekjum er ekkert annað en pólitísk hönnun lágskatta fyrir ríka kjósendur.
Árið 2021 gekk ríkisstjórnin svo hart fram í hagsmunagæslu fyrir ríka fólkið að 0,1 prósentið næstum tvöfaldaði tekjur sínar á milli ára, og voru tekjur þeirra 54 milljarðar árið 2020 en 94 milljarðar 2021. Leita þarf aftur í árin fyrir bankahrun til að finna jafn hraða auðsöfnun hinna ríkustu á Íslandi. Umrædd hagsmunagæsla fól m.a. í sér margháttaðar styrktargreiðslur til fyrirtækja og veitingu á vaxtalausum lánum í formi frestaðra skattgreiðslna. Þá afnam Seðlabanki Íslands hinn svokallaða sveiflujöfnunarauka sem jók útlánagetu banka landsins um mörg hundruð milljarða króna og stýrivextir voru lækkaðir niður í 0,75 prósent. Þeir höfðu þá aldrei verið lægri. Þessar aðgerðir gerðu það að verkum að mikil tilfærsla varð á fjármunum til fjármagnseigenda. Sama hóp og ekki má skattleggja með sama hætti og almennt launafólk. Hjá ríkasta 1% Íslands er þróunin sú sama. Tekjur hópsins fóru úr 161 milljarði króna árið 2020 í 226 milljarða króna árið 2021, og jukust þar með um 65 milljarða króna. Alls voru 54 milljarðar króna af þeirri tölu fjármagnstekjur, sem þýðir að 30 prósent allra fjármagnstekna Íslands lenti hjá ríkasta eina prósentinu.
Ef fjármagnstekjuskattur yrði hækkaður úr 22 í 25 prósent myndi það skila tæplega 5,3 milljörðum króna fyrir ríkissjóð á ári miðað við árið 2021. Af þeirri upphæð myndu þau tíu prósent landsmanna sem eru með hæstu tekjurnar greiða 4,6 milljarða króna, eða tæp 87 prósent. Þetta hefur ríkisstjórnin vitað síðan í október 2022 eftir að skrifstofa skattamála í fjármála- og efnahagsráðuneytinu vann, að beiðni efnahags- og viðskiptanefndar, minnisblað um tekjuöflun. Þessi breyting hefur að sjálfsögðu ekki komist á dagskrá.
Þessi skattapólitík er skaðleg lífskjörum 99% þjóðarinnar og Piratar ætla sér að umbylta henni hljóti þeir umboð kjósenda til þess í komandi kosningum.
(Birt í Heimildinni 23.ágúst 2024)
