Rökin með hval­veiðum

Þegar umræða um hvalveiðar ber á góma þá eru rökin með því að halda skuli áfram veiðum helst þessi:

• Þetta er menningararfur Íslendinga

• Það er efnahagslega mikilvægt fyrir Ísland

• Hvalir borða fiskinn okkar

• Hvalir þjást, en það gera líka önnur dýr sem við drepum

Ég ætla að rekja þessi rök hér:

Þetta er menningararfur Íslendinga

„Hvalveiðar hafa sannarlega verið stundaðar í sjónum í kringum landið öldum saman,en fyrst og fremst af útlendingum. Íslendingar eru hins vegar frumkvöðlar í hvalveiðibanni. Þetta skrifar Margrét Tryggvadóttir í Kjarnanum í fyrra og bætir við að það voru útlend­ingar sem veiddu hvali við Íslands­strendur öldum sam­an. Baskar, Hol­lend­ing­ar, Frakk­ar, Banda­ríkja­menn, Þjóð­verjar, Danir og Norð­menn veiddu hvali á Íslands­miðum og þró­uðu aðferðir til að drepa sem flest dýr með sem árang­urs­ríkustum hætti. Þegar leið á 19. öld­ina voru settar upp hval­veiði­stöðvar á nokkrum stöðum á Íslandi. Sóða­skap­ur­inn var mik­ill og rotn­andi hvala­skrokkum hent í fjörur lands­ins eftir að búið var að hirða allt nýti­legt af þeim. Tækninýj­ung­ar, svo sem hrað­skreið­ari skip og veið­ar­færi, ollu ofveiði og þrengdu mjög að hvala­stofn­un­um.

Íslend­ingar eru hins vegar frum­kvöðlar í hval­veiði­banni. Á meðan útlend­ingar sóp­uðu hér upp hvölum reyndum við af veikum mætti að hafa stjórn á starf­sem­inni. Strax árið 1886 voru hval­veiðar bann­aðar á sumrin innan 3 mílna lög­sög­unnar en það hafði lítil áhrif enda hægt að veiða utan við míl­urnar þrjár og draga afl­ann í næstu hval­veiði­stöð. Íslenskir sjó­menn voru almennt á móti hval­veiðum enda trufl­uðu þær aðrar veið­ar. Alþingi bannaði hval­veiðar í 10 ár frá árinum 1915 og það bann var fram­lengt til 1928.

Það er svo ekki fyrr en 1948 sem fyr­ir­tækið Hvalur hf. byggir hval­veiði­stöð Í Hval­firði. Veiðar juk­ust jafnt og þétt og náðu senni­lega hámarki á 8. ára­tugn­um. Þá var megnið af kjöt­inu selt til Bret­lands og notað í mjöl til dýra­eld­is. Þær veiðar stóðu þar til Alþjóða­hval­veiði­ráðið bann­aði hval­veiðar í atvinnu­skyni 1986. (Margrét Tryggvadóttir, Kjarninn júlí 2022)

Það er efnahagslega mikilvægt fyrir Ísland að veiða hval

Miðað við gögn úr ársreikningum Hvals hf. hafa hluthafar félagsins ekki riðið feitum hesti frá umdeildum hvalveiðum. Á árunum 2012 til 2020 var tap félagsins af hvalveiðum þrír milljarðar króna. Félagið hagnast á sama tíma verulega á fjárfestingum ótengdum útgerð.

Þetta kemur fram í samantekt endurskoðunarfyrirtækisins Gæðaendurskoðun á síðustu tíu ársreikningum útgerðarinnar, sem ætti raunar frekar að kalla fjárfestingafélag miðað við tekjulindir þess. (Frétt á Vísi 14. Maí 2023)

Jóhannes Þór Skúlason, framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar, segir hvalveiðar Íslendinga hafa neikvæð áhrif á ímynd Íslands og að það sé nóg að einungis 7-8 þúsund ferðamenn hætta við að koma hingað vegna hvalveiða okkar til að þeir 2 milljarðar sem áætlað er að komi inn í þjóðarbúið á góðu hvalveiðiári tapist. Ferðaþjónustan segir að það hafi raunveruleg áhrif þegar erlendir fjölmiðlar fjalla um veiðarnar. ( í Vikulokunum á Rás 1, 13 maí 2023)

Hvalaskoðunarfyrirtæki skila meiru í þjóðarbúið en hvalveiðar. Rannveig Grétarsdóttir talsmaður hvalaskoðunarfyrirtækja segir: „ Í gegnum tíðina hafa hvalaskoðunarfyrirtæki og Samtök ferðaþjónustunnar mótmælt hvalveiðum vegna áhrifa þeirra á greinina. Rannveig telur óvíst hvaða áhrif þessar veiðar munu hafa. „Hrefnuveiðarnar hafa auðvitað bein áhrif á ferðirnar okkar því það er verið að skjóta hrefnurnar út í flóa en við langreyðaveiðarnar valda okkur meiri áhyggjum í alþjóðasamfélaginu. Ég held að þetta hafi áhrif á Ísland yfir höfuð, á alþjóðavettvangi.“

Hvalir borða fiskinn okkar

Það er ótrúlegt hvað þessi mýta er lífseig, en hún á ekki við rök að styðjast!

Hvalir gegna mikilvægu hlutverki í baráttunni gegn loftslagsvánni sem er ein af helstu ógnum við okkar samfélag. Með lífsferli sínu bindur eitt stórhveli um 33 tonn af kolefni eða á við 1,500 tré. Sömuleiðis gegna þeir lykilhlutverki í fæðukeðju hafsins. Með því að kafa á sjávarbotn og ferðast um höfin framleiða hvalir næringarrík úrgangský sem styrkja svif og önnur smádýr, fjölgun hvala styrkir fiskistofna, stóra sem smáa, og á endanum hvalina sjálfa. Þegar hvalir enda lífdaga sína í hafinu sjálfu og sökkva til botns binda þeir mikið magn kolefnis til langs tíma. Hvalir gefa meira en þeir taka. Þeir stuðla að heilbrigðu lífríki sjávar og hafa lifað í jafnvægi við umhverfi sitt í tugi milljóna ára. (Náttúruverndarsamtökin maí 23)

Hvalir þjást, en það gera líka önnur dýr sem við drepum

Í nýútkominni skýrslu MAST „Eftirlitsskýrsla- Velferð hvala við veiðar á langreyðum á Íslandi 2022” kemur fram að veiðiaðferðir Hvals hf. leiði til hryllilegra og langdreginna dauðastríða hvala; aðferðirnar stríða gegn lögum um velferð dýra svo ekki verði um villst.

Samkvæmt skýrslunni standast veiðiaðferðir Hvals hf. engan veginn kröfur laga um dýravelferðarlög.. Frávikin eru svo stór að frekar er um að ræða reglu en undantekningu.

Af þeim 148 hvölum sem voru veiddir í fyrra, voru 36 langreyðar (24%) skotnar oftar en einu sinni með sprengiskutli. Þar af voru fimm hvalir skotnir þrisvar og fjórir hvalir skotnir fjórum sinnum. Einum hval með skutul í bakinu var veitt eftirför í 5 klukkustundir án árangurs. Dauðastríð hvala varði í allt að tvær klukkustundir. Þrír hvalir voru skotnir en náðust ekki og hafa því háð langt og kvalafullt dauðastríð. Hryllileg meðferð á dýrum með þessum hætti er óásættanleg og við myndum ekki leyfa sláturhúsum að murka lífið úr kúm, kindum eða svínum klukkutímum saman. (sjá fréttir á öllum miðlum sem staðfesta þetta og sýna myndbönd)

Ég vona að þau sem þetta lásu og hafa haldið að þau gömlu rök sem ég taldi upp í byrjun hafi átt við rök að styðjast séu betur upplýst núna.

Í dag kl 16:00 ætlum við að mótmæla hvalveiðum og hvetjum ykkur til að gera það með okkur. Hittumst neðst á Skólavörðustíg og göngum fylktu liði að Arnarhóli.

Sjá viðburð hér: https://fb.me/e/2JbidBHPt

Á mótmælunum munu tala þær:

• Edda Elísabet Magnúsdóttir sjávarlíffræðingur og lektor í HÍ

• Kristín Vala Ragnarsdóttir prófessor í Sjálfbærnivísindum við HÍ

• Jojo Mehta lögmaður og formaður Stop Ecocide (Stöðvum vistmorð)

• Emma Kessler barn og hvalavinur

Vona að öll séu einnig búin að skrifa undir hér: www.stoppumhvalveidar.is

Valgerður Árnadóttir, fh. skipuleggjanda

Náttúruverndarsamtök Íslands
Samtök grænkera á Íslandi
Samtök um dýravelferð á Íslandi
Ungir umhverfissinnar
Félag lækna gegn umhverfisvá
Landvernd

Greinin birtist fyrst á Vísi þann 16. maí 2023.