Aðgerðaráætlun í efnahagsmálum
Píratar tala fyrir nýrri hugmyndafræði í efnahagsmálum. Hugmyndafræði sem vefur saman samfélag og náttúru þannig að hagkerfið taki tillit til fleiri þátta en eingöngu þeirra sem eru með verðmiða. Því stefnum við að sjálfbæru velsældarhagkerfi, samfélagi þar sem öll geta blómstrað á eigin forsendum í sátt við umhverfi sitt. Við viljum hugsa til framtíðar og tryggja jöfn tækifæri í sjálfvirknivæddu samfélagi, þar sem skapandi lausnir ráða för í opnu, stafrænu og lýðræðislegu samfélagi. Baráttan gegn spillingu, fákeppni, einokun og peningaþvætti mun leika þar lykilhlutverk.
Fyrstu skrefin
Við ætlum að skilgreina samræmda lágmarksframfærslu, í stað þess að styðjast við mismunandi tölur í mismunandi stofnunum. Þannig verður öllum ljóst hvað það raunverulega kostar að lifa sómasamlega á Íslandi. Við ætlum að hækka persónuafslátt strax og hefja undirbúning að því að hann verði útgreiðanlegur. Þá verður barnabótum breytt þannig að þær fylgi barninu, ekki tekjusögu foreldranna.
Við viljum byggja upp framsækið skattkerfi, þar sem byrðin eykst eftir því sem bökin verða breiðari. Þannig verða skattar á lág laun, örorku- og ellilífeyrisþega og græn sprotafyrirtæki lækkaðir, en skattar á ofurauð, arð- og fjármagnstekjur og mengandi stórfyrirtæki hækkaðir. Við viljum kafa ofan í opinber útgjöld og varpa ljósi á það hvort vel sé farið með peninga almennings. Markmiðið verður að skapa rými til nýrra útgjalda án þess að hækka þurfi heildarskatta eða að ríkisútgjöld vaxi óstjórnlega.
Við viljum efla gæða- og eftirlitsstofnanirnar sem tryggja heilbrigði og sanngirni hagkerfisins. Skattrannsóknarstjóri verður tekinn úr skúffunni sem embættinu var troðið í á kjörtímabilinu og blásið til stórsóknar gegn peningaþvætti. Samkeppniseftirlitinu og Fiskistofu verður veitt fjármagn til að sinna eftirliti sínu og framtíð Neytendastofu tryggð. Umboðsmanni Alþingis verður aftur gert kleift að hefja frumkvæðisrannsóknir.
Við viljum horfa til framtíðar með nýrri atvinnustefnu þar sem áhersla verður á menntun, grunnrannsóknir, hagnýtingu rannsókna, nýsköpun og aðgerðir gegn langtímaatvinnuleysi. Fyrstu skrefin eru að tryggja nægt framboð á störfum við hæfi, valdefla einstaklinginn með tækifærum til nýsköpunar og draga úr skerðingum í almannatryggingakerfinu. Aukinn jöfnuður er lykilatriði í efnahagsaðgerðum um allan heim, nýfrjálshyggjan hefur runnið sitt skeið á enda. Efnahagsstefna verður að markast af auknum jöfnuði, enda nýtist hann hagkerfinu öllu til heilbrigðs vaxtar. Vaxtar sem er sjálfbær en ekki öfgakenndur.
Á kjörtímabilinu
Við viljum hækka persónuafsláttinn í skrefum og greiða út til þeirra sem nýta hann ekki. Að sama skapi viljum við einfalda skatta- og almannatryggingakerfin til að fækka og draga úr skerðingum. Núverandi kerfi eru flókin, ómannúðleg og full af fátæktargildrum. Við viljum tryggja gagnsæi skattkerfisins og stuðla að skilvirkni með stafrænum lausnum sem hægt er að einfalda og bæta verulega.
Við viljum tryggja að ný atvinnustefna verði innleidd á kjörtímabilinu. Í stefnunni leggjum við höfuðáherslu á nýsköpunarlandið Ísland þar sem tækifærin er að finna hjá fólki út um allt land. Það þarf öfluga, sjálfbæra og græna innviðauppbyggingu í öllum sveitarfélögum landsins til þess að koma til móts við áskoranir framtíðarinnar. Við viljum ná markmiðum um fleiri tækifæri fyrir framtíðarkynslóðir og sjálfbærni landsins með nýsköpun í opinberri starfsemi, með samstarfi við atvinnulífið og með því að gera Ísland að þekkingarmiðstöð fyrir framtíðarsamfélagið.
Við viljum endurskoða lífeyriskerfið í heild sinni og koma af stað blöndun á gegnumstreymiskerfi og séreignarsparnaði á kjörtímabilinu, til þess að sjálfbærni lífeyrissjóðakerfisins verði tryggð. Sjálfvirknivæðingin krefst þess að rétturinn til símenntunar verði tryggður. Þá þarf að bjóða öllu fólki upp á sveigjanleg starfslok og stefna að frekari styttingu vinnuvikunnar.
Við Píratar viljum endurhanna húsnæðiskerfið, enda húsnæðismál stærsta kjaramál flestra landsmanna og fyrir vikið gríðarstórt efnahagsmál. Í stað þess að stoppa í götin á núverandi kerfi þarf að hugsa það heildstætt og byggja upp nýtt kerfi frá grunni sem nýtist fólki, í samvinnu við sveitarfélögin. Í þeirri vinnu þarf að nýta úrbætur sem lagður hefur verið grunnur að með sérstakri áherslu á óhagnaðardrifin leigufélög.
Píratar leggja áherslu á velsældarhagkerfið. Þess vegna vilja Píratar innleiða fleiri mælikvarða á gæði samfélagsins, í samræmi við tillögur OECD, í stað þess að láta allt snúast um hagvöxt í efnahagsmálum þjóðarinnar.
Grænvæðing efnahagslífsins og uppbygging hringrásarsamfélags verður að vera grundvöllur efnahagsstefnu komandi ríkisstjórnar. Þessa stundina er Evrópusambandið í óðaönn að innleiða viðbætur við reglur og tilskipanir, auk nýrra reikningsskilareglna fyrir atvinnulífið, sem miða að því að auka sjálfbærni. Þetta mun hafa áhrif á alla efnahagsstefnu í okkar heimshluta og Ísland verður að vera með frá byrjun, en ekki bregðast við eftir á með hálfkáki.
Til framtíðar
Til framtíðar viljum við umbreyta stuðningskerfum ríkisins í skilyrðislausa grunnframfærslu. Fyrsta skrefið verður að greiða út persónuafslátt til hvers einstaklings, og draga úr skilyrðingum og skerðingum frá barnabótum til lífeyris. Arðurinn af auðlindum og skattlagning hagnaðar, hálauna og ofurauðs er grunnforsenda þess kerfis.
Píratar vilja innleiða kvikara skattkerfi. Að skattar verði gerðir upp sjálfkrafa og í rauntíma. Við viljum skattleggja meira af auði og arði en minna af launum og eðlilegri neyslu. Þá verður öll mengun skattlögð í rauntíma.
Hagkerfisbreytingar snerta fleiri svið þjóðlífsins. Því viljum við innleiða sveigjanlegri atvinnu-, mennta- og heilbrigðisstefnu. Atvinnustefna og breyttir atvinnuhættir, m.a. vegna tækniþróunar og sjálfvirknivæðingar, krefjast aukinnar sí- og endurmenntunar.
Allar efnahagsaðgerðir og öll atvinnumál þurfa að byggjast á sjálfbærni samfélagsins í heild. Loftslagsváin krefst mikilla opinberra fjárfestinga sem skapa munu tækifæri til nýsköpunar og atvinnuþróunar. Kostnaðurinn skilar sér margfalt til baka til langs tíma.
